Artykuł o Rapoon

Rapoon to nowy projekt Robina Storey'a, współzałożyciela legendarnego Zoviet France, bodaj najwspanialszej awangardowej formacji lat 80-tych. W ciągu siedmiu lat działania Rapoon, Storey ujawnił światu 15 albumów, na których- w bardziej uładzonej estetyce etno ambient- kontynuuje idee swej macierzystej grupy, pojmującej muzykę jako: " siłę kreującą stany umysłu,odkrywającej ludziom część ich własnej osobowości, medium umożliwiające dostęp do najpierwotniejszych instynktów i podświadomości."
Eksperymentalnej przeszłości Storey'a zawdzięcza Rapoon niepowtarzalne brzmienie i koloryt. Muzyka dobiega z głębi głośników,
jakby zza gęstych oparów mgły, koncentruje się na najniższych tonach. Przy pierwszym kontakcie wydaje się szorstka. Jej szarobure, przygaszone barwy kładą się w ciężkich, rozmytych plamach. Wszystko to nadaje jej specyficzny ziemski charakter. Kojarzący się raczej z prymitywną muzyką plemienną, niż z subtelnościami estetyzującej szkoły ambient albo z futurystycznym rozmachem "kosmicznej" ścieżki nurtu. Plemienny charakter muzyki Rapoon to również kwestia szerokiego wykorzystania rytmów oraz instrumentów etnicznych z Afryki i Azji. Żywiołowe, korzenne bębnienie nie znosi bynajmniej atmosferycznego, ambientowego klimatu tych nagrań, monotonia i głębokie osadzenie rytmów przenosi ich transowy porządek w wymiar medytacyjny. W trakcie tworzenia swej wielokulturowej, wielowątkowej muzyki Storey nie używa samplera. Uznając tworzenie muzyki za
"proces rozbierania i przebudowy", namiętnie oddaje się kunsztownym studyjnym manipulacjom preparacji dźwięku, montowaniu i miksowaniu taśm. Gra na instrumentach etnicznych, korzystając z pieczołowicie zbieranych, oryginalnych okazów o indywidualnych
historiach - poczynając od wszelkiego rodzaju instrumentów perkusyjnych, z których najbardziej ceni tablę, poprzez sitar, na didjeridu, różnego rodzaju fletach i piszczałkach kończąc. wspomaga je stosując tradycyjne syntezatory i automaty perkusyjne Mooga, Yamahy i Rolanda. Generując najprostsze rytmiczne loopy i klasyczne brzmienia, drogą misternych przekształceń osiąga barwy odległe od dźwięków źródłowych. Storey komponuje improwizując w stanie, jak sam to określa, "wyłączonej świadomości". Oszczędne utwory osnute są wokół obsesyjnie powtarzanych transowych rytmów, osadzonych na fundamencie
niskiego burczenia dronu. Z rzadka pojawiają się repetytywne strzępki muzycznych struktur zmutowanej elektroniki, bądź partie instrumentów etnicznych, ponure, abstrakcyjne dźwiękowe plamy, a czasem odgłosy egzotycznych wokalistów. Wszystko to dozowane z nieumiarkowanym zapamientaniem i hipnotyczną siłą. Wydaje się , iż efektem twórczości Rapoon jest współczesna, postindustrialna muzyka prymitywna.

Ów cel towarzyszy Storey'owi na całej jego twórczej ścieżce. Jest nie tylko muzykiem,
ale też wszechstronnym, wystawiającym na całym świecie malarzem, grafikiem, autorem animacji, artystą wideo.
Jako członek kolektywu True North, przeciwstawiając się masowej produkcji, zwraca sie ku niepowtarzalnym rękodziełom rzemiosł artystycznych. W wielu pracach, korzystając z najpowszechniejszych współczesnych surowców, czy wręcz cywilizacyjnych odpadów, stara się przywracać bezpośrednią, naturalna i prostą, ale też magiczną siłę sztuki prymitywnej.
Najsłynniejszym przykładem są ręcznie wykonywane okładki albumów Zoviet France, którym nadał charakter współczesnych
fetyszy. W Zoviet France spędził Storey 14 lat i wydał przeszło 20 albumów ( co zdaniem grupy stanowi zaledwie 5% nagranej przez
nich muzyki). Opuścił zespół w 1993 roku, tłumacząc swą decyzję "różnicą zdań" w obrębie Zoviet France i faktem, iż przestała go satysfakcjonować jego ewolucja. Dziwne, bo dokonania Rapoon penetrują ten sam obszar co Zoviet France i wcielają identyczne strategie pracy twórczej. Nowe utwory Storey'a są lżejsze i bardziej komunikatywne od dorobku jego
macierzystej grupy, która nie wahała się przed stosowaniem okołoindustrialnego hałasu. rapoon tymczasem drąży dawno już ustalony kanon etno ambient. Trudno uznać jego płyty za rozwinięcie idei Zoviet France. Rapoon to raczej egzoteryczne,
bardziej masowe wydanie klasycznych dokonań Zoviet France. I tu być może kryje się sektet rozłamu.
Pod szyldem Rapoon- Storey kontynuuje tworzenie najbliższej mu chyba nowej muzyki prymitywnej. Tymczasem nowe
albumy Zoviet France, pomimo że wciąż się do niej odwołują , stały się bardziej wyrafinowane. Wyraźniej niz kiedyś ciążą ku elektroakustycznej awangardzie i osiągnęły brzmienie, które w stosunku do surowych nagrań zespołu z lat 80-tych kwalifikuje się jako hi-tech. Jest bardziej selektywne, wręcz syntetyczne. Choć Rapoon też złagodził dawną chropowatość, pozostał przy tym surowy. Hipnotyczna, pełna pierwotnej siły, muzyka Rapoon jest zaledwie echem niełatwego w
obejściu geniusza Zoviet France. Dla otwartych śmiałków niech będzie zachętą do dalszych poszukiwań w jego świecie.
Rafał Księżyk